Okruchy historii wsi

Wieś Podkońce ma za sobą bogatą i chlubną przeszłość. Dokładna data założenia wsi nie jest wiadoma. Pierwsza wzmianka o wsi Podkońce datuje się na rok 1887. Była to wieś włościańska, należała do gminy Rzeczniów i parafii w Iłży. Posiadała 70 mieszkańców, 969 mórg ziemi.

Do I Wojny Światowej była pod zaborem rosyjskim, bez elementarnej oświaty ponieważ szkoły nie było. I Wojna Światowa przyniosła liczne zniszczenia gdyż toczyły się ciężkie walki wojsk rosyjskich z wojskami niemieckimi i austriackimi. Wioska została spalona przez wojska rosyjskie. Ludność wróciła z lasu na puste place i w wielkim trudzie zaczęła się odbudowywać. Rozmiaru klęski dopełniła epidemia tyfusu.

Okres międzywojenny przyniósł wiele korzystnych zmian. We wsi został założona szkoła podstawowa, była to szkoła jednoklasowa. Początkowo mieściła się w wynajętych mieszkaniach chłopskich. Pierwszą nauczycielką była Józefa Piestrakówna. Nowy budynek szkoły został wybudowany przez rolników Podkońc i oddany do użytku w 1922 roku. Od tego czasu kierowniczką szkoły była Adela Nekulówna. W tym też czasie został założony sklep z artykułami spożywczymi.

Życie kulturalne wsi rozwijało się aktywnie. Dzieci szkolne pod kierownictwem Nekulówny uczestniczyły w Kółku Teatralnym, licznych wycieczkach i innych imprezach.

Bardzo aktywne było Koło Młodzieży WICI, prowadzone przez Antoniego Dziurę. Młodzież pozaszkolna należała do Polskiej Obrony Wojskowej – miała strzelnicę, na której zdobywała umiejętności wojskowe.

W 1939 roku wybuchła II Wojna Światowa. Wieś, jak i cały kraj żyła i pracowała w bardzo ciężkich warunkach okupacji hitlerowskiej. Nauka w szkole była pod kontrolą władz niemieckich o okrojonym programie nauczania. Kierowniczką szkoły nadal była Nekulówna a współpracowała z nią nauczycielka Anna Tomasik, żona dowódcy oddziału AK pseudonim „Potok”. Młodzież jak i starsi mieszkańcy wtajemniczeni byli w działalności ruchu oporu. Dużo chłopców i mężczyzn oraz dziewcząt należało do AK, BCH. W Podkońcach była tajna placówka AK, w której znajdowały się akta wszystkich partyzantów z okolicznych wiosek. Placówka mieściła się u Jana Drożdża prowadzona przez Antoniego Dziurę – ps. „Szczęk”. Na placówce tej często odbywały się narady dowódców oddziałów leśnych AK – „Szarego”, „Judyma”, „Potoka” i innych. Z dowódcą placówki „Szczękiem” ściśle współpracowali: Dąbrowski Józef – „Głaz” i Jan Kaca – „Sęk”. Kobiety wypiekały chleb dla partyzantów, prały bieliznę i nocą konnym wozem dostarczano do oddziałów w lasach.

Często u gospodarzy ukrywali się i przychodzili po chleb partyzanci ruscy.

Przez cały okres okupacji nikt nikogo nie zdradził przed Niemcami. 15 stycznia 1945 roku Podkońce i cała okolica były wolne. Ludzie odetchnęli i rozpoczęło się nowe życie i praca.

W 1947 roku wybudowana została nowa remiza strażacka, wznowiło działalność Kółko Rolnicze. W 1963 roku wybudowany został nowy sklep spożywczo-przemysłowy. Dokonano elektryfikacji wsi, co miało ogromne znaczenie dla mieszkańców. W 1966 roku został wzniesiony nowy budynek szkolny. Obecna szkoła jest ośmioklasowa, posiada odpowiednio wyposażone klaso-pracownie. Szkołę tą opuściło wielu absolwentów, z których dużo dziś pełni zaszczytne stanowiska.

Staraniem mieszkańców wsi utwardzona została droga przez wieś oraz od wsi do gromady Ciecierówka. Wśród miejscowej społeczności wielu znalazło zatrudnienie w pobliskich zakładach pracy, np.: w ZCS -sie w Iłży, „Zębcu” w Zakładach Metalowo-Górniczych. We wsi działa Koło Gospodyń Wiejskich, które organizuje liczne wycieczki krajoznawcze, prowadzi kursy kroju i szycia, gotowania, pieczenia. We wsi jest Koło Rolnicze.

Przy utwardzaniu drogi, budowie nowej remizy brała udział cała ludność wsi. Oprócz czynów społecznych wydano duże pieniądze z tzw. Funduszu Rozwoju Rolnictwa wsi Podkońce.

Wiodącą rolę przy budowie remizy strażackiej pełnili, sołtys wsi Podkońce Henryk Lis, komendant straży Piotr Nicpoń, prezes Tadeusz Piątek oraz strażacy. Dzięki ofiarności i zaangażowaniu tych ludzi wieś ma piękny budynek strażacki, który został wybudowany z myślą nie tylko o straży ale także dla wszystkich mieszkańców wsi Podkońce.

Źródło:

Odczyt przygotowany na uroczystość otwarcia strażnicy OSP w Podkońcach, maj 1989 r.