Wieś Podkońce położona jest w zachodniej części gminy Rzeczniów i powiatu lipskiego oraz na południu województwa mazowieckiego.
Miejscowość ta od północnej strony graniczy ze wsią Płósy, od wschodniej ze wsią Rzechów-Kolonia, od południowej ze wsią Kaniosy. Natomiast od strony zachodniej ze wsią Maziarze Stare i Prędocin należącymi do gminy Iłża w powiecie radomskim.
Podkońce należą do parafii pod wezwaniem NMP Matki Kościoła w Pasztowej Woli w dekanacie iłżeckim, diecezji radomskiej.
Najbliższe miasta: Iłża, Starachowice, Lipsko, Ostrowiec Świętokrzyski, Radom.

piątek, 17 grudnia 2010

czwartek, 9 grudnia 2010

Okruchy historii wsi


Wieś Podkońce ma za sobą bogatą i chlubną przeszłość. Dokładna data założenia wsi nie jest wiadoma. Pierwsza wzmianka o wsi Podkońce datuje się na rok 1887. Była to wieś włościańska, należała do gminy Rzeczniów i parafii w Iłży. Posiadała 70 mieszkańców, 969 mórg ziemi.
Do I Wojny Światowej była pod zaborem rosyjskim, bez elementarnej oświaty ponieważ szkoły nie było. I Wojna Światowa przyniosła liczne zniszczenia gdyż toczyły się ciężkie walki wojsk rosyjskich z wojskami niemieckimi i austriackimi. Wioska została spalona przez wojska rosyjskie. Ludność wróciła z lasu na puste place i w wielkim trudzie zaczęła się odbudowywać. Rozmiaru klęski dopełniła epidemia tyfusu.
Okres międzywojenny przyniósł wiele korzystnych zmian. We wsi został założona szkoła podstawowa, była to szkoła jednoklasowa. Początkowo mieściła się w wynajętych mieszkaniach chłopskich. Pierwszą nauczycielką była Józefa Piestrakówna. Nowy budynek szkoły został wybudowany przez rolników Podkońc i oddany do użytku w 1922 roku. Od tego czasu kierowniczką szkoły była Adela Nekulówna. W tym też czasie został założony sklep z artykułami spożywczymi.
Życie kulturalne wsi rozwijało się aktywnie. Dzieci szkolne pod kierownictwem Nekulówny uczestniczyły w Kółku Teatralnym, licznych wycieczkach i innych imprezach.
Bardzo aktywne było Koło Młodzieży WICI, prowadzone przez Antoniego Dziurę. Młodzież pozaszkolna należała do Polskiej Obrony Wojskowej – miała strzelnicę, na której zdobywała umiejętności wojskowe.
W 1939 roku wybuchła II Wojna Światowa. Wieś, jak i cały kraj żyła i pracowała w bardzo ciężkich warunkach okupacji hitlerowskiej. Nauka w szkole była pod kontrolą władz niemieckich o okrojonym programie nauczania. Kierowniczką szkoły nadal była Nekulówna a współpracowała z nią nauczycielka Anna Tomasik, żona dowódcy oddziału AK pseudonim „Potok”. Młodzież jak i starsi mieszkańcy wtajemniczeni byli w działalności ruchu oporu. Dużo chłopców i mężczyzn oraz dziewcząt należało do AK, BCH. W Podkońcach była tajna placówka AK, w której znajdowały się akta wszystkich partyzantów z okolicznych wiosek. Placówka mieściła się u Jana Drożdża prowadzona przez Antoniego Dziurę – ps. „Szczęk”. Na placówce tej często odbywały się narady dowódców oddziałów leśnych AK – „Szarego”, „Judyma”, „Potoka” i innych. Z dowódcą placówki „Szczękiem” ściśle współpracowali: Dąbrowski Józef – „Głaz” i Jan Kaca – „Sęk”. Kobiety wypiekały chleb dla partyzantów, prały bieliznę i nocą konnym wozem dostarczano do oddziałów w lasach.
Często u gospodarzy ukrywali się i przychodzili po chleb partyzanci ruscy.
Przez cały okres okupacji nikt nikogo nie zdradził przed Niemcami. 15 stycznia 1945 roku Podkońce i cała okolica były wolne. Ludzie odetchnęli i rozpoczęło się nowe życie i praca.
W 1947 roku wybudowana została nowa remiza strażacka, wznowiło działalność Kółko Rolnicze. W 1963 roku wybudowany został nowy sklep spożywczo-przemysłowy. Dokonano elektryfikacji wsi, co miało ogromne znaczenie dla mieszkańców. W 1966 roku został wzniesiony nowy budynek szkolny. Obecna szkoła jest ośmioklasowa, posiada odpowiednio wyposażone klaso-pracownie. Szkołę tą opuściło wielu absolwentów, z których dużo dziś pełni zaszczytne stanowiska.
Staraniem mieszkańców wsi utwardzona została droga przez wieś oraz od wsi do gromady Ciecierówka. Wśród miejscowej społeczności wielu znalazło zatrudnienie w pobliskich zakładach pracy, np.: w ZCS -sie w Iłży, „Zębcu” w Zakładach Metalowo-Górniczych. We wsi działa Koło Gospodyń Wiejskich, które organizuje liczne wycieczki krajoznawcze, prowadzi kursy kroju i szycia, gotowania, pieczenia. We wsi jest Koło Rolnicze.
Przy utwardzaniu drogi, budowie nowej remizy brała udział cała ludność wsi. Oprócz czynów społecznych wydano duże pieniądze z tzw. Funduszu Rozwoju Rolnictwa wsi Podkońce.
Wiodącą rolę przy budowie remizy strażackiej pełnili, sołtys wsi Podkońce Henryk Lis, komendant straży Piotr Nicpoń, prezes Tadeusz Piątek oraz strażacy. Dzięki ofiarności i zaangażowaniu tych ludzi wieś ma piękny budynek strażacki, który został wybudowany z myślą nie tylko o straży ale także dla wszystkich mieszkańców wsi Podkońce.

Źródło:
Odczyt przygotowany na uroczystość otwarcia strażnicy OSP w Podkońcach, maj 1989 r.

poniedziałek, 29 listopada 2010

niedziela, 28 listopada 2010

Jednostka strażacka


Jednostka OSP w Podkońcach powstała w 1947 roku. Inicjatorami byli: Władysław Pawelec, Maksymilian Wróbel i Jan Frynas. Jednostka obecnie posiada murowaną remizę strażacką (w miejscu starej drewnianej), którą oddano do użytku w 1989 roku, dysponuje zakupionym z własnych środków samochodem Żuk GLM, aktywnie uczestniczy w zawodach sportowo-pożarniczych. W 2002 roku liczyła 27 członków. Prezesem był Gustaw Kuc, naczelnikiem Waldemar Dąbrowski.

Źródło:
Ziemia Lipska. Gminy i osady wiejskie, t. 2, pod redakcją Cz. Barańskiego, Warszawa 2006, s. 214.

Listopadowy wieczór

piątek, 19 listopada 2010

Pierwszy zapis


Jak podaje Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich tom 8 napisany  25 listopada w 1886 roku wieś Podkończe (obecnie Podkońce) to wieś włościańska, położona w powiecie iłżeckim, gminie Rzeczniów, parafii Iłża. Odległa od Iłży 10 wiorst. Ma 70 mieszkań i 439 mieszkańców oraz 969 mórg ziemi.
Wymienia również w tomie 10 napisanym 18 grudnia 1888 roku wieś Podkończe jako siedzibę gminy Rzeczniów. Oprócz Podkończ w skład gminy wchodzą: Aleksandrów, Ciecierówka, Grabowiec (osada miejska), Grochów, Jelonka, Michałów, Modrzejowa Wólka, Pasztowa Wola, Pawlice, Płusy, Rzechów, Rzeczniów, Rzeczniówek, Syberia i Wincentów.
W tym czasie gmina miała 13366 mórg, w tym ziemi dworskiej 6268 mórg i liczyła 4141 mieszkańców.

Źródło:
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 10, cz. 1, pod red. F. Sulimierskiego, B. Chlebowskiego, W. Walewskiego, Warszawa 1880-1914, s. 131.
oraz
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 8, op. cit., s. 409.

poniedziałek, 15 listopada 2010

Pochodzenie nazwy miejscowości

Podkońce, Podkońc = nazwa wsi, dawniej Podkończe /Rzecz/: Podkończe 1887 SG VIII 409, Podkońce 1967 Spis 872;
- od wyrazu przyimkowego pod koniec w związku z peryferyjnym usytuowaniem; utrwalenie się mazurzącej wymowy cz jak c spowodowało, iż nazwa zaczęła funkcjonować jako forma popularna;
Podkończe = dawna nazwa wsi Podkońce /Rzeczniów/.
Nazwa  Podkońce-Szkoła występuje tylko na terenie naszej gminy.
Nazwa topograficzna. Charakter miejsca, położenia osady.

Podkońce-Szkoła: część wsi Podkońce, sołectwo Podkońce.
Podkońce-Szkoła = człon utożsamiony w nazwie Podkońce-Szkoła, Podkońc –y = nazwa części wsi Podkońce /Rzecz/;
Szkoła = człon odróżniający w nazwie Podkońce-Szkoła, Podkońc –y = nazwa części wsi Podkońce /Rzecz/.
Nazwa kulturowa. Przejaw innej działalności człowieka i topograficzna j/w.

Źródło:
D. Kopertowska, Nazwy miejscowe województwa radomskiego, Kielce 1994, s. 53-54, 237.
Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce, t. 2, Warszawa, 1982, s. 795.